سازههای فولادی سبک (LSF) به دلیل مزایای قابل توجهی مانند سرعت بالای اجرا، وزن سبک، مقاومت مناسب و صرفهجویی در مصرف انرژی، در صنعت ساختمان طرفداران زیادی پیدا کردهاند. با این حال، همانند هر سیستم دیگری، سازههای ال اس اف نیز محدودیتهایی در ارتفاع و تعداد طبقات دارند که در تصمیمگیری برای انتخاب این روش ساخت و ساز، باید مورد توجه قرار گیرند.
در این مقاله، قصد داریم به بررسی محدودیتهای ارتفاع و طبقات در ال اس اف و همچنین راهکارهای موجود برای غلبه بر این محدودیتها بپردازیم.
عوامل مؤثر بر محدودیت ارتفاع در سازههای ال اس اف
محدودیت ارتفاع در سازههای ال اس اف تحت تاثیر عوامل مختلفی همچون:
-
ظرفیت باربری دیوارهای باربر: دیوارهای باربر در سیستم ال اس اف، وظیفه تحمل بارهای ثقلی وارده بر سازه را بر عهده دارند. ظرفیت باربری این دیوارها با توجه به ضخامت، نوع ورق فولادی و فاصله تیرکهای عمودی تعیین میگردد. هرچه ارتفاع ساختمان افزایش یابد، نیروهای وارده بر دیوارهای باربر نیز بیشتر میشود. در نتیجه، برای تامین استحکام کافی، نیاز به افزایش ضخامت دیوار یا تغییر در فواصل تیرکها وجود دارد که میتواند بر مسائل اجرایی و اقتصادی پروژه تاثیر بگذارد.
-
محدودیت دهانه سقف: دهانه سقف به فاصله بین دو تکیهگاه تیرچه یا خرپا گفته میشود. در ساختمانهای چند طبقه با سازه ال اس اف، دهانه سقف طبقات پایین به دلیل تحمل بار طبقات فوقانی، محدودیت بیشتری نسبت به طبقات بالا دارد. این محدودیت با توجه به ضوابط و آییننامههای طراحی و همچنین نوع تیرچه یا خرپای مورد استفاده، تعیین میگردد.
-
مقاومت جانبی سازه در برابر باد و زلزله: سازههای ال اس اف در برابر نیروهای جانبی ناشی از باد و زلزله نیز باید مقاومت کافی داشته باشند. با افزایش ارتفاع ساختمان، اثر این نیروها بر سازه نیز افزایش مییابد. برای تامین پایداری جانبی، از روشهای مختلفی همچون استفاده از بادبندهای فولادی، دیوارهای برشی مهاربندی شده و اتصالات مناسب بین اجزای سازه استفاده میشود.
حداکثر ارتفاع قابل اجرا با سازه ال اس اف
با توجه به موارد ذکر شده، حداکثر ارتفاع قابل اجرا با سازه ال اس اف بر اساس استانداردهای موجود و تجربه مهندسین (به طور معمول) بین سه تا پنج طبقه میباشد. این محدودیت میتواند با در نظر گرفتن موارد زیر تعدیل شود:
-
استفاده از مقاطع فولادی با ظرفیت باربری بالاتر: تولیدکنندگان فولاد، مقاطع با ضخامت و استحکام بالاتر را برای کاربرد در دیوارها و تیرچههای ال اس اف ارائه میدهند. استفاده از این مقاطع میتواند ظرفیت باربری سازه را افزایش داده و محدودیت ارتفاع را تا حدودی برطرف نماید.
-
بهینهسازی طراحی سازه: مهندسین طراح با استفاده از نرمافزارهای تخصصی و تحلیل دقیق نیروهای وارده بر سازه، میتوانند سیستم سازهای را طراحی کنند که ضمن رعایت الزامات فنی، محدودیت ارتفاع را کاهش دهد. این امر میتواند با بهینهسازی جانمایی دیوارهای باربر، تغییر در فواصل تیرکها و انتخاب نوع مناسب تیرچه یا خرپا محقق شود.
-
استفاده از سیستمهای ترکیبی: برای ساختمانهای با کاربری خاص یا نیاز به ارتفاع بیشتر، میتوان از سیستمهای ترکیبی استفاده نمود. در این روش، از ترکیب سازه ال اس اف با سایر روشهای ساخت و ساز مانند اسکلت بتنی یا فلزی در طبقات پایین بهره گرفته میشود. طبقات پایین که نیروهای بیشتری را تحمل میکنند با سیستم مقاومتری اجرا شده و طبقات فوقانی با سازه ال اس اف ساخته میشوند.
محدودیت ارتفاع و طبقات، یکی از نکات قابل توجه در انتخاب سیستم سازه ال اس اف میباشد. با در نظر گرفتن محدودیتهای ذکر شده و استفاده از راهکارهای موجود مانند ارتقای ظرفیت باربری مقاطع، بهینهسازی طراحی و سیستمهای ترکیبی، میتوان از مزایای این روش ساخت و ساز در پروژههای با ارتفاع متوسط بهرهمند شد.
برای اطمینان از ایمنی و عملکرد مناسب سازه، ضروری است طراحی و اجرای سازههای ال اس اف بر اساس ضوابط و آییننامههای ملی ساختمان و توسط مهندسین سازه مجرب صورت پذیرد.